Recesja gospodarcza w USA: Jak blisko kryzysu?

Recesja to okres spowolnienia gospodarczego charakteryzujący się spadkiem produktu krajowego brutto (PKB) przez kilka kolejnych miesięcy, wzrostem bezrobocia i ograniczeniem działalności gospodarczej. Termin ten jest często niepokojący zarówno dla ekonomistów, jak i zwykłych obywateli, ponieważ recesja wpływa na poziom dochodów, zatrudnienie i ogólny klimat gospodarczy.

Obawy gospodarcze w 2024 roku

Przez większą część 2024 r. Rezerwa Federalna (Fed) próbowała skutecznie powstrzymać inflację, która osiągnęła rekordowy poziom w ciągu ostatnich 40 lat, unikając jednocześnie recesji. Jednak ostatnie słabe dane gospodarcze, w tym nieoczekiwany wzrost stopy bezrobocia, zwiększyły obawy przed możliwym spowolnieniem gospodarczym.

Według raportu z 2 sierpnia, stopa bezrobocia wzrosła do 4,3% w lipcu, z 4,1% w czerwcu. Uruchomiło to tak zwaną „regułę Sahma”, wskaźnik ekonomiczny, który często przewiduje początek recesji, jeśli trzymiesięczna średnia ruchoma stopy bezrobocia wzrośnie o 0,5% w stosunku do jej rocznego minimum. Do końca 2024 r. stopa bezrobocia nieznacznie się poprawiła. W grudniu stopa bezrobocia spadła do 4,1%, łagodząc wcześniejsze obawy.

Czym jest reguła Sahma?

Reguła Sahma, opracowana przez ekonomistkę Claudię Sahm, służy do identyfikacji wczesnych oznak recesji. Pierwotnie została ona pomyślana jako narzędzie do wspierania gospodarki przez rząd w odpowiednim czasie. Autorka wskaźnika zauważa jednak, że reguła ta jest jedynie historycznym wzorcem i nie może uwzględniać wszystkich osobliwości współczesnej gospodarki. Na tle zmian gospodarczych w ostatnich latach reguła Sahma została poddana krytyce. Na przykład w obecnej sytuacji wzrost stopy bezrobocia wiąże się raczej ze wzrostem liczby osób aktywnie poszukujących pracy niż z masowymi zwolnieniami.

Zarządzanie recesją i mechanizmy jej unikania

Rządy i banki centralne wykorzystują szeroką gamę narzędzi, aby zapobiegać recesji i łagodzić jej skutki:

• Obniżki stóp procentowych: Ten krok zmniejsza koszt kredytu dla firm i konsumentów, stymulując inwestycje i konsumpcję.
• Środki fiskalne: Rządy mogą zwiększyć wydatki publiczne, np. na projekty infrastrukturalne, lub obniżyć podatki w celu pobudzenia aktywności gospodarczej.
• Wsparcie zatrudnienia: Programy subsydiowania miejsc pracy i pomocy bezrobotnym pomagają utrzymać poziom dochodów.
• Regulacja rynku finansowego: Banki centralne mogą interweniować w celu ustabilizowania waluty i zapewnienia płynności w systemie bankowym.

Środki te mają na celu wsparcie gospodarki w okresie spowolnienia, zminimalizowanie głębokości spowolnienia i stworzenie warunków do późniejszego ożywienia.

Jak zaczyna się recesja?

Recesje mogą mieć różne przyczyny: Nierównowagi finansowej, takiej jak kryzys na rynku nieruchomości w 2008 roku, lub wstrząsów gospodarczych, takich jak pandemia w 2020 roku. W tym momencie głównym czynnikiem ryzyka recesji są napięte warunki finansowe. Fed podniósł stopy procentowe do poziomów niespotykanych od 23 lat, co stanowi główną przeszkodę dla kredytobiorców, zarówno indywidualnych, jak i biznesowych.

Jeśli takie warunki doprowadzą do spadku inwestycji i wydatków konsumenckich, może to być przyczyną spowolnienia gospodarczego. Ekonomiści zauważają również, że spadające zaufanie przedsiębiorców i konsumentów może potencjalnie wzmocnić skutki presji finansowej. Do końca 2024 r. Fed trzykrotnie obniżył referencyjną stopę procentową, sprowadzając ją do przedziału 4,25-4,5% rocznie, co pomogło częściowo złagodzić presję finansową.

Kolejne kroki dla Rezerwy Federalnej

W 2025 r. Rezerwa Federalna nadal przyjmuje elastyczne podejście do polityki pieniężnej. Koncentruje się na obniżaniu inflacji, która pozostaje powyżej celu 2%. Ekonomiści przewidują, że Fed utrzyma stopy procentowe na obecnym poziomie 4,25-4,5% w nadchodzących miesiącach, aby zrównoważyć wzrost gospodarczy i inflację. Jednak Trump już w pierwszych dniach swojego urzędowania zdążył skrytykować strategię Fed i wezwał do obniżenia stóp procentowych.

Ostatnie dane pokazują stały spadek liczby wniosków o zasiłek dla bezrobotnych, co zwiększa zaufanie do rynku pracy. Niemniej jednak warunki finansowe pozostają wyzwaniem dla niektórych sektorów gospodarki, co skłania Fed do zachowania ostrożności w swoich działaniach. Prognozy na 2025 r. pozostają umiarkowanie pozytywne: eksperci oczekują, że gospodarka USA będzie nadal rosnąć, choć w bardziej umiarkowanym tempie. Inflacja prawdopodobnie utrzyma się powyżej celu Fed na poziomie 2%, co będzie wymagało dodatkowych dostosowań polityki pieniężnej.

Wnioski

Ryzyko recesji pozostaje, ale obecne dane ekonomiczne nie sugerują jeszcze, że spowolnienie jest nieuchronne. Działania Fed, dynamika inflacji i rozwój sytuacji na rynku pracy będą kluczowymi czynnikami w nadchodzących miesiącach.